Jij of je partner wordt ziek, arbeidsongeschikt of ontslagen
Als jij of je partner ziek, arbeidsongeschikt of werkloos wordt, kan dat grote gevolgen hebben voor jullie inkomsten. Tegelijkertijd zijn er zoveel wetten en regels dat het lastig is om uit te vogelen op welke tegemoetkomingen je mogelijk recht hebt. Wij zetten ze voor je op een rij. Zo weet je welke regelingen er zijn, welke voorwaarden er gelden en hoe je ze aanvraagt.
Ziek of arbeidsongeschikt
Als je ziek wordt en je bent in loondienst van een werkgever, dan wordt je loon vaak (deels) doorbetaald. Via welke regeling je een uitkering ontvangt is afhankelijk van de duur van je ziekte of arbeidsongeschiktheid: tot 2 jaar en langer dan 2 jaar.
De eerste 2 jaar
De eerste 2 jaar is je werkgever verplicht om je loon (deels) door te betalen: de zogenaamde ‘Loondoorbetaling’. Hier zit een aantal belangrijke regels aan vast. Lees ze goed door, zodat je weet wat de rechten en plichten zijn. Voor jou én voor je werkgever. In sommige gevallen kom je niet in aanmerking voor de Loondoorbetaling. Mogelijk kun je in dat geval een beroep doen op de Ziektewet-uitkering.
-
Loondoorbetaling
Deze periode moet je werkgever in elk geval 70% van je loon doorbetalen. Als je een vast contract hebt, dan duurt dit maximaal 2 jaar. Voorwaarde is wel dat je je in die tijd houdt aan de re-integratie voorwaarden, anders mag je werkgever je loon tijdelijk of helemaal stopzetten. Het gaat hierbij niet om kortdurende ziekmeldingen zoals voor bijvoorbeeld de griep of een verkoudheid. Het gaat hierbij om langduriger ziekte, zoals bijvoorbeeld een burn-out. Lees meer over loondoorbetaling:
Passend werk
Als je ziek bent, betekent dit niet dat je niet (volledig) kunt werken. Je bent verplicht om mee te werken aan je re-integratie. Dit kan inhouden dat je aangepast (passend) werk moet doen: ander werk dan je deed voordat je ziek werd. Wat al dan niet ‘passend’ is kan door de Arboarts worden vastgesteld.
Werk je niet mee? Dan kan je werkgever je loondoorbetaling (tijdelijk) stopzetten, of ontslag voor je aanvragen. Tegelijkertijd moet ook je werkgever alles in het werk stellen om je weer aan het werk te helpen. Doet jouw werkgever dit onvoldoende in deze eerste 2 jaar? Dan is het mogelijk dat je werkgever langer dan deze 2 jaar je loon moet doorbetalen. Ook je werkgever heeft dus plichten in deze eerste 2 jaar.
-
Ziektewet-uitkering
In bepaalde gevallen kun je geen beroep doen op Loondoorbetaling. Mogelijk kun je in dat geval een beroep doen op de Ziektewet-uitkering.
Je was in loondienst bij een werkgever, maar je arbeidscontract is geëindigd
Bijvoorbeeld omdat je tijdens je proeftijd ontslagen bent of omdat je tijdelijke contract afloopt? Dan heb je geen recht op loondoorbetaling. In dit geval kun je een zogenaamde Ziektewet-uitkering aanvragen. Lees er meer over:
- bij de Rijksoverheid
- bij het UWV
- bij de Belastingdienst
- bij het Juridisch Loket
- bereken de hoogte van de Ziektewet-uitkering (UWV)
Goed om te weten: bij het Juridisch Loket krijg je onder bepaalde voorwaarden ook gratis juridisch advies.
Je bent zelfstandig ondernemer
Dan kun je helaas geen beroep doen op de Ziektewet-uitkering. Je kunt wel een vrijwillige verzekering bij het UWV afsluiten voor de Ziektewet-verzekering. Lees er meer over bij het UWV.
Na 2 jaar
Ben je langer dan 2 jaar ziek en daardoor arbeidsongeschikt? Dan gaat er een nieuwe fase in, met nieuwe regels en uitkeringen. We nemen je graag mee in het proces en de uitkeringen waar je eventueel recht op hebt.
-
Ontslag
Als je langer dan 2 jaar ziek bent mag je werkgever je ontslaan. Vanaf dat moment is het UWV verplicht om je te helpen met je re-integratie. Ontslag kan op 2 manieren:
- Je werkgever vraagt een ontslagvergunning aan bij het UWV. Hierbij moet je werkgever aantonen dat het ontslag redelijk is
- Jij en je werkgever gaan in onderling overleg uit elkaar, zogenaamd ‘ontslag met wederzijds goedvinden’. Mogelijk krijg je in dit geval een zogenaamde 'Transitievergoeding'
Lees er meer over bij het Juridisch Loket, zo weet je wat jouw plichten én rechten zijn.
Verlenging loondoorbetaling na 2 jaar
Mogelijk heb je wat meer tijd nodig om te re-integreren. In dat geval kun je aan je werkgever vragen of deze na 2 jaar je loon nog wat langer doorbetaalt. Gaat je werkgever akkoord? Dan vullen jullie samen het zogenaamde formulier ‘Aanvraag verlenging loondoorbetaling WIA’ in. Je geeft dan aan het UWV onder andere door hoe lang je werkgever je loon blijft doorbetalen. Krijg je geen loondoorbetaling van je werkgever, maar een Ziektewet-uitkering? Dan kun je géén extra tijd aanvragen om te re-integreren.
-
WIA-uitkering
Als je langer dan 2 jaar ziek bent, kom je mogelijk in aanmerking voor een zogenaamde WIA-uitkering (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). Je kunt een WIA-uitkering aanvragen als je door je ziekte niet of minder kunt werken en je door je ziekte niet meer je oude loon kunt verdienen. Daarnaast moet je aan onderstaande voorwaarden voldoen:
- Je bent langer dan 2 jaar ziek of arbeidsongeschikt
- Op het moment dat je ziek werd, was je verzekerd voor de WIA (geregeld via je werkgever)
- Je hebt in de 2 jaar dat je ziek was meegewerkt aan je re-integratie. Heeft je werkgever in deze 2 jaar weinig tot geen aandacht besteed aan jouw re-integratie? Dan moet deze mogelijk verplicht je loon langer doorbetalen
Kreeg je bij je ontslag méér dan 65% van je laatstverdiende loon?
Dan kom je niet in aanmerking voor een WIA-uitkering. Je komt mogelijk wel in aanmerking voor een WW-uitkering. Zie hiervoor de informatie onder ‘Jij of je partner wordt werkloos’.
Er zijn 2 soorten WIA-uitkering: de WGA-uitkering en de IVA-uitkering. Op welke jij recht hebt, hangt af van hoeveel je nog kunt werken.
-
WGA of IVA?
Wanneer krijg je mogelijk een WGA-uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten)?
Als je aan onderstaande voorwaarden voldoet, krijg je mogelijk een WGA-uitkering:
- Je bent minimaal voor 35% maar minder dan 80% arbeidsongeschikt
- Je bent minstens 80% arbeidsongeschikt, maar er is een redelijke kans op herstel (tijdelijke arbeidsongeschiktheid)
- Je kunt (in de toekomst) weer (meer gaan werken)
- Je verdient met dit werk (in de toekomst) 65% of minder van je laatstverdiende loon
Wanneer krijg je mogelijk een IVA-uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten)?
Als je aan onderstaande voorwaarden voldoet, krijg je mogelijk een IVA-uitkering:
- Je bent minstens 80% arbeidsongeschikt en er is weinig tot geen kans op herstel
- Je kunt 20% of minder van je oude loon verdienen met werk, en dit blijft in de toekomst bijna zeker het geval
Lees er meer over
Verlenging loondoorbetaling na 2 jaar
Mogelijk heb je wat meer tijd nodig om te re-integreren. In dat geval kun je aan je werkgever vragen of deze na 2 jaar je loon nog wat langer doorbetaalt. Gaat je werkgever akkoord? Dan vullen jullie samen het zogenaamde formulier ‘Aanvraag verlenging loondoorbetaling WIA’ in. Je geeft dan aan het UWV onder andere door hoe lang je werkgever je loon blijft doorbetalen. Krijg je geen loondoorbetaling van je werkgever, maar een Ziektewet-uitkering? Dan kun je géén extra tijd aanvragen om te re-integreren.
Ben je ondernemer?
Dan kun je helaas geen beroep doen op een WIA-uitkering. Je kunt wel een vrijwillige WIA- of WAO-verzekering bij het UWV afsluiten.
Ben je arbeidsbeperkt? De Participatiewet kan uitkomst bieden
Heb je door een arbeidsbeperking ondersteuning nodig bij je werk? Dan val je onder de zogenaamde Participatiewet. Er zijn 3 soorten uitkering waar je mogelijk een beroep op kunt doen.
-
De Participatiewet
Indicatie banenafspraak
Je kunt zelfstandig werken bij een gewone werkgever, maar niet het minimum(jeugd)loon verdienen.
Advies indicatie beschut werk
Je kunt alleen met begeleiding en aanpassingen van de werkplek werken, en dit is niet mogelijk bij een gewone werkgever.
Wajong-uitkering
Een uitkering voor als je op jonge leeftijd een handicap of ziekte hebt gekregen en je nu en in de toekomst niet kunt werken.
Op welke regeling je mogelijk recht hebt is afhankelijk van je persoonlijke situatie. Lees er meer over:
Ontslag
Is sprake van ontslag of hangt er een ontslag in de lucht voor jou of je partner? Dit kan (grote) gevolgen hebben voor jullie financiële situatie. Goed om te weten wat je rechten zijn bij (dreigend) ontslag, wanneer je niet ontslagen mag worden en op welke mogelijke uitkeringen je recht hebt en hoe je deze aanvraagt.
-
Soorten ontslag. Waar moet je op letten?
Er zijn verschillende soorten ontslag:
Ontslag door je werkgever
Je werkgever kan je ontslaan, bijvoorbeeld omdat deze vindt dat je niet voldoende presteert of om andere redenen. In dat geval is het goed om te weten welke rechten je hebt. Zodat je ook krijgt waar je recht op hebt. Kijk waar je op moet letten als je ontslag krijgt.
Je neemt zelf ontslag
Dit kan bepaalde gevolgen hebben. Vaak heb je in dit geval geen recht op een WW-uitkering of een ontslagvergoeding. Ook is er een aantal belangrijke regels waar je je aan moet houden. Lees waar je op moet letten als je zelf ontslag neemt.
Ontslag op staande voet
In dit geval stopt je arbeidscontract direct, er is geen opzeggingstermijn, je krijgt een loon en meestal krijg je ook geen WW uitkering van het UWV. Omdat dit grote gevolgen kan hebben, is het goed te weten wat je het beste wel en niet kunt doen als je te maken krijgt met ontslag op staande voet. Bij het Juridisch Loket lees je er alles over. Ook vind je daar een voorbeeldbrief om protest aan te tekenen tegen je ontslag. Onder bepaalde voorwaarden kun je hier ook terecht voor gratis juridisch advies.
Collectief ontslag (massa ontslag)
Massa ontslag betekent dat er meerdere werknemers ontslagen worden. Bijvoorbeeld door een faillissement of om zogenaamde bedrijfseconomische redenen. In beide gevallen heb je als werknemer rechten (en plichten) waar je misschien niet (goed) van op de hoogte bent. Lees er meer over bij het Juridisch Loket. Onder bepaalde voorwaarden kun je hier ook terecht voor gratis juridisch advies.
Ontslag via een ‘vaststellingsovereenkomst’
In dit geval beëindigen jij en je werkgever gezamenlijk het arbeidscontract. Het wordt daarom ook wel een beëindigingsovereenkomst (vaststellingsovereenkomst) genoemd. Vaak is niet duidelijk weke rechten jij als werknemer hebt. Zo ben je bijvoorbeeld niet verplicht om direct bij het kruisje te tekenen: onderhandelen over de voorwaarden is mogelijk.
-
Soms mag je werkgever je niet ontslaan
In bepaalde gevallen word je als werknemer beschermd tegen ontslag: er geldt een zogenaamd opzegverbod voor je werkgever. Zo mag je niet ontslagen worden als je ziek of zwanger bent. Maar: er zijn ook uitzonderingen op dit opzegverbod: bij ziekte en zwangerschap.
Mogelijke uitkeringen bij ontslag
Als je ontslagen wordt, zijn er meerdere uitkeringen waar je mogelijk een beroep op kunt doen. Bekijk de mogelijkheden.
-
Ontslaguitkeringen
Transitievergoeding (ontslagvergoeding)
Een transitievergoeding is een ontslagvergoeding: je krijgt deze vergoeding als je arbeidscontract beëindigd wordt. De hoogte van je ontslagvergoeding is afhankelijk van jouw persoonlijke situatie: de hoogte van je salaris en de duur van je dienstverband. Lees meer over de hoogte van jouw mogelijke transitievergoeding:
Betalingsonmacht van de werkgever (faillissementsuitkering)
Is je werkgever failliet of is sprake van uitstel van betaling (surseance)? Dan is sprake van zogenaamde ‘betalingsonmacht’. In dit geval kun je een zogenaamde faillissementsuitkering krijgen via het UWV. Lees er meer over, bijvoorbeeld over de voorwaarden, hoogte van de uitkering en hoe je deze aanvraagt.
Werkloosheidsuitkering (WW)
Als je werkloos wordt, heb je onder bepaalde voorwaarden recht op een Werkloosheidsuitkering, de welbekende WW. Het UWV voert deze uitkering uit. Kom je in aanmerking voor een WW-uitkering? Dan heb je rechten én plichten. Het UWV voert hiervoor controles uit. WW aanvragen? Het UWV biedt een stappenplan WW en informatie over het aanvragen van een WW-uitkering.
Je bent zelfstandig ondernemer?
Dan kun je helaas geen beroep doen op de WW-uitkering. Je kunt wel een vrijwillige verzekering bij het UWV afsluiten voor de WW-verzekering. Lees er meer over bij het UWV.
Online geldplan ‘Werkloos’
Heb jij een collectieve zorgverzekering bij OHRA? Dan kun je gebruik maken van de online geldplannen van het Nibud. Zoals het geldplan ‘Werkloos’.
Lees meerJuridisch advies nodig? De mogelijkheden op een rij
Heb je juridisch advies nodig? Dan zijn er meerdere mogelijkheden. Je moet vaak wel voldoen aan bepaalde voorwaarden. Denk bijvoorbeeld aan gesubsidieerde rechtsbijstand via de overheid als je een advocaat nodig hebt. Of gratis juridisch advies via het Juridisch Loket. Ben je lid van een Vakbond? Dan kun je daar ook vaak terecht voor hulp en advies. En mogelijk biedt je rechtsbijstandverzekering de hulp die je nodig hebt.